Naprawa oświaty i edukacji
Więcej konkurencji, mniej przywilejów
Polskie szkoły i uniwersytety tkwią w XIX wieku. Polska szkoła jest autorytarna i uczy na pamięć zamkniętego kanonu wiedzy. Polskie uniwerstety zarówno prywatne jak i państwowe to w rzeczywistości urzędy państwowe, a nie rynki wiedzy i talentu. Jeżeli chcemy przejść od gospodarki napędzanej niskimi płacami do gospodarki napędzanej naszymi twórczymi pomysłami polskie szkoły i uniwersytety musimy odnowić na wzór anglosaski.
1. Trzy kardynalne wady polskiej szkoły to:
1.1. Dwie Polski oświatowe: Jakość nauczania w publicznych systemie oświatowym zależy od miejsca zamieszkania i statusu społeczno-majątkowego rodziców.
1.2. Niski zwrot na inwestycji: W zamian za wysokie nakłady budżetu na oświatę dostajemy produkt kiepskiej jakości.
1.3. Szkoła totalitarno post-socjalistyczna: Uczeń jest przedmiotem przygotowywanym do życia w społeczeństwie autokratycznym lub totalitarnym
2. Trzy kardynalne wady polskiego uniwersytetu:
2.1. Urząd zamiast rynku wiedzy i talentu: Nieefektywna alokacja środków pomiędzy uczelnie, naukowców, oraz studentów.
2.2. Jeden słuszny model uniwersytetu: Ustawodawstwa państwa narzuca uniformizację organizacji uniwersytetów.
2.3. Biedni dotują bogatych: Na dobre i darmowe studia w państwowych uczelniach idą dzieci z tzw. dobrych (czyli bogatych domów). A dzieci ze środowisk biedniejszych idą na płatne studia na prywatnych uczelniach, tak więc nie dość, że w podatkach płacą za naukę bogatszych rówieśników to jeszcze z własnej kieszeni płacą za własną naukę.
3. Tekst o naprawie polskiej (i nie tylko) szkoły i uniwersytetu
Poniżej przedstawiamy kilka tekstów, gdzie staramy się zdiagnozować słabości polskiej oświaty i edukacji oraz zaproponować sposoby naprawy:
3.1. Dlaczego system oświaty należy zmienić. Krótka
prezentacja w powerpoint, która opisuje wady polskiej szkoły
3.2. Jak naprawić system oświaty.
Dwie krótkie prezentacje w Powerpoint. Obie są bardzo podobne. Pierwszą
prezentację napisałem dla Polskiej Fundacji Rozwoju Oświaty.
Drugą prezentację
wygłosiłem w imieniu PFRO na pierwszym kongresie obywatelskim – ku memu ogromnemu zdziwieniu większość zebranych tam działaczy oświatowych zgodziła się z zawartymi tam tezami, ale jeszcze bardziej zaskoczył mnie człowiek, który na sam koniec powiedział my o tych wadach wiemy od 10 lat, tylko cały czas nie rozumiem dlaczego nic z tym się nie robi.
Oraz jeden
krótki tekst p/t "Kierunki zmian instytucjonalnych, które mogą zapoczątkować proces naprawy polskiej oświaty"
3.3. Biblioteki podręczników W krótkim
tekście z września 2006 opisujemy jak przy niewielkim wysiłku organizacyjnym możemy uzyskać większą dostępność podręczników. Ponadto w swoim blogu opisuję przygody i przemyślenia związane z propagowaniem tego pomysłu: wpis z 4 września 2006
, wpis z 19 września 2007.
A tutaj znajdziecie ostateczny
projekt "Zasad działania biblioteki podręczników" dla biblioteki podręczników, która działa w szkołe w Głusku od września 2007. Główna różnica w stosunku do projektu zasad załączonego do tekstu z września 2006 opisującego pomysł to zrezygnowanie z kaucji za podręczniki jest to zbyt pracochłonne, oraz nie za bardzo jest podstawa prawna (żyjemy w Polsce!) do pobierania i przechowywania kaucji przez szkołę.
4. Przydatne linki i ciekawe artykuły
4.1. Dane i informacje
Academic Ranking of World Universities - Doroczny ranking 500 najlepszych uniwersytetow z calego swiata przygotowany przez Jiao Tong University. Z Polski lapia sie dwie uczelnie (Jagielonski i Warszawski), obie w trzeciej setce.
Strona GUS z danymi o edukacji
Archiwum - Szkoły wyzsze i ich finanse - glowna publikacja GUS n/t szkol wyszszych
Głos Nauczycielski - tygodnik - najlepsze archiwum artykułow prasowych o edukacji
4.2. Oceny polskiego systemu edukacji
Jan Filip Staniłko, Rzeczpospolita, 10 czerwca 2008, Uniwersytety potrzebują rewolucji.
Reforma samych tylko uczelni niewiele zmieni, gdy wszystko inne pozostanie takie samo. Chodzi zatem o stworzenie warunków sprzyjających twórczym, oddolnym działaniom.
Edwin Bendyk, Polityka, 30 września 2008, Przekłuć ten balon
Rozmowa z prof. Leszkiem Pacholskim, byłym rektorem Uniwersytetu Wrocławskiego, o tym, jak korporacja profesorów i nauczycieli akademickich broni swojego wygodnego życia.
Ile warta jest Polska szkoła?, Paweł Dobrowolski, Wprost, Numer: 36/2009 (1389).
Dlaczego Irenę Sendler odkryły dla współczesnych amerykańskie gimnazjalistki, a nie ich polskie rówieśniczki? Dlatego że Amerykanki nie tylko mogły wybrać w ramach zajęć szkolnych warsztaty teatralne, ale jeszcze mogły same wybrać temat przedstawienia. W tym czasie ich polskie rówieśniczki były rozliczane przez nauczycieli ze znajomości fabuły oraz oficjalnej interpretacji lektur z ustalonego przez urzędników i polityków obowiązkowego kanonu. Dla Polek jedyną dopuszczalną formą wypowiedzi na ocenę były klasówki, wypracowania i odpowiedź przy tablicy. Amerykanki szkoła zachęciła do tego, by odważyły się robić rzeczy nieprzeciętne i zgodne z ich temperamentem. Ta różnica to nie przypadek.
Parlament Studentow RP - Manifest z X 2006
Parlament Studentow RP - studenci o projekcie zmian w szkolnictwie wyzszym - czerwiec 2008
Parlament Studentow RP - w/s zadad finansowania szkolnictwa wyzszego - czerwiec 2009
Strona Zespolu Ernst & Youn/IBnGR, ktory na zlecenie ministerstwa edukacji pisze raport o polskich uniwersytetach.
4.3. Zagranica
The Grim Threat to British Universities - Artykul w New York Review of Books z 13 stycznia 2011 o tym jak panstwowa birukratyczna kontrola spycha uniwersytety brytyjskie w szczegolarskie i przyczynkarskie badania, oraz o tym jak na uczelniach amerykanskich ponizej najlepszych uczelni wyksztalcila sie klasa wyrobnikow wykladowcow.
People for Progressive Education
Edutopia - The Goerge Lucas Educaitonal Foundation
The National Academies Press - Education
What Works Clearing House -- U.S. Department of Education, Institute of Education Sciences
The Seven Cardinal Principles of Secondary Education wydane w 1918 przez Commission on the Reorganization of Secondary Education zasady organizacji amerykanskich szkol.
Ontario Ministry of Education - programy nauczania dla szkol
"A New Assignment: Pick Books You Like" artykul z New York Times z dnia 29 sierpnia 2009 o ksztaltowaniu nawyku czytania poprzez pozwalanie uczniom na wybor lektur.
Literacy in the Information Age. Final Report of the International Adult Literacy Survey. Przeprowadzone przez OECD w latach 90-ych International Adult Literacy Survey, międzynarodowe badania kompetencji dorosłych udokumentowało, że blisko trzy czwarte Polaków w wieku 16-65 nie potrafi czytać, liczyć i myśleć na poziomie niezbędnym na nowoczesnym stanowisku pracy. Link do OECD bookshop.
Universities Act 1997 - Ireland
Our Universities - Backign Australia's Future
The Center for Measuring University Performance
Education Resources Information Center - US Department of Education
European Commission - Education Web Page
Ninth Level Ireland
Irish University Politics News and Law
4.4. Inne
ISIHighlyCited.com -- na tej
stronie Thomson Scientific udostepnil dane o cytowalnosci naukowcow w ich publikacjach. Bardzo dobre dane, fatalny wynik dla Polski
Stowarzyszenie Edukacji w Rodzinie
Forum Rodzicow
Zwiazek Nauczycielstwa Polskiego
4.5. Jak dostac sie na studia za granica
Studia i nauka za granicą - Harvard, Oxford i Cambridge bez tajemnic
Studia w USA - Strona Polskiego Towarzysta na Harvardzie
Powrót do wirtualnej szuflady tekstów Pawła Dobrowolskiego