Naprawa oświaty i edukacji

Więcej konkurencji, mniej przywilejów

Polskie szkoły i uniwersytety tkwią w XIX wieku. Polska szkoła jest autorytarna i uczy na pamięć zamkniętego kanonu wiedzy. Polskie uniwerstety zarówno prywatne jak i państwowe to w rzeczywistości urzędy państwowe, a nie rynki wiedzy i talentu. Jeżeli chcemy przejść od gospodarki napędzanej niskimi płacami do gospodarki napędzanej naszymi twórczymi pomysłami polskie szkoły i uniwersytety musimy odnowić na wzór anglosaski.



1. Trzy kardynalne wady polskiej szkoły to:

1.1. Dwie Polski oświatowe: Jakość nauczania w publicznych systemie oświatowym zależy od miejsca zamieszkania i statusu społeczno-majątkowego rodziców.

1.2. Niski zwrot na inwestycji: W zamian za wysokie nakłady budżetu na oświatę dostajemy produkt kiepskiej jakości.

1.3. Szkoła totalitarno post-socjalistyczna: Uczeń jest przedmiotem przygotowywanym do życia w społeczeństwie autokratycznym lub totalitarnym



2. Trzy kardynalne wady polskiego uniwersytetu:

2.1. Urząd zamiast rynku wiedzy i talentu: Nieefektywna alokacja środków pomiędzy uczelnie, naukowców, oraz studentów.

2.2. Jeden słuszny model uniwersytetu: Ustawodawstwa państwa narzuca uniformizację organizacji uniwersytetów.

2.3. Biedni dotują bogatych: Na dobre i darmowe studia w państwowych uczelniach idą dzieci z tzw. dobrych (czyli bogatych domów). A dzieci ze środowisk biedniejszych idą na płatne studia na prywatnych uczelniach, tak więc nie dość, że w podatkach płacą za naukę bogatszych rówieśników to jeszcze z własnej kieszeni płacą za własną naukę.



3. Tekst o naprawie polskiej (i nie tylko) szkoły i uniwersytetu

Poniżej przedstawiamy kilka tekstów, gdzie staramy się zdiagnozować słabości polskiej oświaty i edukacji oraz zaproponować sposoby naprawy:

3.1. Dlaczego system oświaty należy zmienić. Krótka prezentacja w powerpoint, która opisuje wady polskiej szkoły


3.2. Jak naprawić system oświaty.
Dwie krótkie prezentacje w Powerpoint. Obie są bardzo podobne. Pierwszą prezentację napisałem dla Polskiej Fundacji Rozwoju Oświaty. Drugą prezentację wygłosiłem w imieniu PFRO na pierwszym kongresie obywatelskim – ku memu ogromnemu zdziwieniu większość zebranych tam działaczy oświatowych zgodziła się z zawartymi tam tezami, ale jeszcze bardziej zaskoczył mnie człowiek, który na sam koniec powiedział my o tych wadach wiemy od 10 lat, tylko cały czas nie rozumiem dlaczego nic z tym się nie robi.

Oraz jeden krótki tekst p/t "Kierunki zmian instytucjonalnych, które mogą zapoczątkować proces naprawy polskiej oświaty"


3.3. Biblioteki podręczników W krótkim tekście z września 2006 opisujemy jak przy niewielkim wysiłku organizacyjnym możemy uzyskać większą dostępność podręczników. Ponadto w swoim blogu opisuję przygody i przemyślenia związane z propagowaniem tego pomysłu: wpis z 4 września 2006 , wpis z 19 września 2007.

A tutaj znajdziecie ostateczny projekt "Zasad działania biblioteki podręczników" dla biblioteki podręczników, która działa w szkołe w Głusku od września 2007. Główna różnica w stosunku do projektu zasad załączonego do tekstu z września 2006 opisującego pomysł to zrezygnowanie z kaucji za podręczniki jest to zbyt pracochłonne, oraz nie za bardzo jest podstawa prawna (żyjemy w Polsce!) do pobierania i przechowywania kaucji przez szkołę.


4. Przydatne linki i ciekawe artykuły

4.1. Dane i informacje

Academic Ranking of World Universities - Doroczny ranking 500 najlepszych uniwersytetow z calego swiata przygotowany przez Jiao Tong University. Z Polski lapia sie dwie uczelnie (Jagielonski i Warszawski), obie w trzeciej setce.

Strona GUS z danymi o edukacji

Archiwum - Szkoły wyzsze i ich finanse - glowna publikacja GUS n/t szkol wyszszych

Głos Nauczycielski - tygodnik - najlepsze archiwum artykułow prasowych o edukacji


4.2. Oceny polskiego systemu edukacji

 Jan Filip Staniłko, Rzeczpospolita, 10 czerwca 2008, Uniwersytety potrzebują rewolucji. Reforma samych tylko uczelni niewiele zmieni, gdy wszystko inne pozostanie takie samo. Chodzi zatem o stworzenie warunków sprzyjających twórczym, oddolnym działaniom.

Edwin Bendyk, Polityka, 30 września 2008, Przekłuć ten balon Rozmowa z prof. Leszkiem Pacholskim, byłym rektorem Uniwersytetu Wrocławskiego, o tym, jak korporacja profesorów i nauczycieli akademickich broni swojego wygodnego życia.

Ile warta jest Polska szkoła?, Paweł Dobrowolski, Wprost, Numer: 36/2009 (1389).
Dlaczego Irenę Sendler odkryły dla współczesnych amerykańskie gimnazjalistki, a nie ich polskie rówieśniczki? Dlatego że Amerykanki nie tylko mogły wybrać w ramach zajęć szkolnych warsztaty teatralne, ale jeszcze mogły same wybrać temat przedstawienia. W tym czasie ich polskie rówieśniczki były rozliczane przez nauczycieli ze znajomości fabuły oraz oficjalnej interpretacji lektur z ustalonego przez urzędników i polityków obowiązkowego kanonu. Dla Polek jedyną dopuszczalną formą wypowiedzi na ocenę były klasówki, wypracowania i odpowiedź przy tablicy. Amerykanki szkoła zachęciła do tego, by odważyły się robić rzeczy nieprzeciętne i zgodne z ich temperamentem. Ta różnica to nie przypadek.

Parlament Studentow RP - Manifest z X 2006

Parlament Studentow RP - studenci o projekcie zmian w szkolnictwie wyzszym - czerwiec 2008

Parlament Studentow RP - w/s zadad finansowania szkolnictwa wyzszego - czerwiec 2009

Strona Zespolu Ernst & Youn/IBnGR, ktory na zlecenie ministerstwa edukacji pisze raport o polskich uniwersytetach.


4.3. Zagranica

The Grim Threat to British Universities - Artykul w New York Review of Books z 13 stycznia 2011 o tym jak panstwowa birukratyczna kontrola spycha uniwersytety brytyjskie w szczegolarskie i przyczynkarskie badania, oraz o tym jak na uczelniach amerykanskich ponizej najlepszych uczelni wyksztalcila sie klasa wyrobnikow wykladowcow.

People for Progressive Education

Edutopia - The Goerge Lucas Educaitonal Foundation

The National Academies Press - Education

What Works Clearing House -- U.S. Department of Education, Institute of Education Sciences

 The Seven Cardinal Principles of Secondary Education wydane w 1918 przez Commission on the Reorganization of Secondary Education zasady organizacji amerykanskich szkol.

Ontario Ministry of Education - programy nauczania dla szkol

"A New Assignment: Pick Books You Like" artykul z New York Times z dnia 29 sierpnia 2009 o ksztaltowaniu nawyku czytania poprzez pozwalanie uczniom na wybor lektur.

Literacy in the Information Age. Final Report of the International Adult Literacy Survey. Przeprowadzone przez OECD w latach 90-ych International Adult Literacy Survey, międzynarodowe badania kompetencji dorosłych udokumentowało, że blisko trzy czwarte Polaków w wieku 16-65 nie potrafi czytać, liczyć i myśleć na poziomie niezbędnym na nowoczesnym stanowisku pracy. Link do OECD bookshop.

Universities Act 1997 - Ireland

Our Universities - Backign Australia's Future

The Center for Measuring University Performance

Education Resources Information Center - US Department of Education

European Commission - Education Web Page

Ninth Level Ireland Irish University Politics News and Law


4.4. Inne

ISIHighlyCited.com -- na tej stronie Thomson Scientific udostepnil dane o cytowalnosci naukowcow w ich publikacjach. Bardzo dobre dane, fatalny wynik dla Polski

Stowarzyszenie Edukacji w Rodzinie

Forum Rodzicow

Zwiazek Nauczycielstwa Polskiego


4.5. Jak dostac sie na studia za granica

Studia i nauka za granicą - Harvard, Oxford i Cambridge bez tajemnic

Studia w USA - Strona Polskiego Towarzysta na Harvardzie





Powrót do wirtualnej szuflady tekstów Pawła Dobrowolskiego